Izvor: Advance

Iako bi čovek mogao pomisliti da je američko vojno pozicioniranje u Europi davno završilo, da je američka vojna baza Bondsteel na nestabilnom Kosovu tek izuzetak, primeri vojnih baza u Italiji ukazuju na sasvim drugačiju sliku. David Vine, profesor antropologije na univerzitetu u Washingtonu koji je i autor knjige ‘Ostrvo sramote: Tajna istorija američke vojne baze Diego Garcia’. Ovaj saradnik New York Timesa, Washington Posta i The Guardiana u svom tekstu otkriva kako su se potrošile milijarde dolara američkih poreskih obveznika na izgradnju vojne infrastrukture u Italiji u proteklih dvadeset godina.

Nakon početka globalnog rata protiv terorizma došlo je do znatnijeg pomeranja američke vojne infrastrukture prema jugu, tj. iz Nemačke prema Italiji. Naravno, mnoge od baza u Italiji vuku poreklo iz Hladnog rata, neke su nadograđene, a došlo je i do otvaranja novih baza poput one u Vićenci. I dok američka sirotinja strahuje hoće li ostati bez zdravstvene zaštite, hoće li sastaviti kraj s krajem ili se će se pak naći na ulici, vojska ne strahuje jer rat je Americi uvek bio bliska opcija.

U julu kad je otvorena baza u Vićenci američki CBS pisao je o 46 miliona Amerikanaca koji žive ispod granice siromaštva, dok je 80% američkih građana barem jednom u životu iskusilo kako je to dotaći granicu siromaštva. Vojska ne treba strahovati, jer sirotinje koja gleda kako da preživi uvek ima dovoljno, pa se uvek pronađu oni koji spas za sebe i porodicu traže u vojnoj karijeri.

David Vine piše: ‘Na baze u Napulju, Avianu, Siciliji, Pizi i Vićenci, između ostalih, vojska je od završetka Hladnog rata potrošila više od 2 milijarde dolara samo za izgradnju – a ta cifra ne uključuje milijarde dolara utrošene na poverljive konstrukcione projekte i svakodnevne operacije i troškove osoblja.’

U Italiji se trenutno nalazi 13,000 američkih vojnika plus 16,000 članova njihovih porodica. Broj američkih vojnika u Italiji uporediv je s onim na vrhuncu Hladnog rata, dok se u odnosu na 1991. danas u Italiji nalazi tri puta više njih. David Vine koji je posetio bazu u Vićenci njenu površinu uporedio je sa 110 fudbalskih igrališta. Šest vojnih instalacija koje se tamo nalaze koštale su 600 miliona dolara računajući od 2007 godine.

Sjedinjene Američke Države imaju više od 800 sličnih baza u stranim zemljama. Ono što je danas očigledno, Amerika se nalazi u stanju prenapregnutosti, politika izgradnje imperije preskupa je održavanje, no umesto da se Sjedinjene Države povuku i smanje opseg vojne prisutnosti, u SAD-u se raspravlja o smanjenju socijalnog i obaveznog programa zdravstvene zaštite kako bi zemlja izbegla bankrot.

Politika održanja imperije i militarizacija imaju prednost nad kvalitetom života i standardnom vlastitih građana. Očigledno da je za Ameriku pitanje moći i dominacije iznad svakog drugog principa i iznad svake druge vrednosti. Sloboda i demokratija tek su opravdanje projektovanja moći na prekomorske zemlje, opravdanje za postizanje starih geopolitičkih ciljeva.

Još od početka 90-tih vazdušna baza Aviano u Italiji igrala je važnu ulogu u podupiranju operacije ‘Pustinjska oluja’ protiv Iraka. Ako se prisetimo bombardovanja SR Jugoslavije 1999., ključnu infrastrukturnu podršku za taj napad činile su vazdušne baze u Italiji, posebno baza Aviano koja je bila čvorište cele operacije. Jednako tako vazdušne baze u Italiji korištene su u uspostavljanju zone zabrane leta nad Libijom 2011. godine, dok su američke baze u Italiji bile spominjane kao podrška mogućem napadu na Siriju ove godine.

Osim spomenute baze u Vićenci američka vojska trošila je i na nadogradnju već postojeće infrastrukture. David Vine spominje projekte Aviano 2000 i nadogradnju pomorske baze u Napulju, koju je izvršila kompanija povezana s talijanskom mafijaškom organizacijom Camorra. Američka mornarica je 2005. svoje evropsko sedište premestila iz Londona u Napulj, bliže Africi, Bliskom istoku i Crnom moru. Napulj je sada sedište kombinovanih američkih pomorskih snaga za Evropu i Afriku.

U bazu Sigonella na Siciliji koju koristi američka pomorska avijacija potrošeno je gotovo 300 miliona dolara od 2001. godine. To je druga po veličini baza takve vrste u Evropi. Od 2002. godine u Sigonalli su smeštene bespilotne letilice za nadgledanje tipa Global Hawk, što daje SAD-u mogućnost izviđanja i špijuniranja do 10 hiljada milja oko baze. Kako stoji u jednom ovogodišnjem izveštaju za Senat: ‘Sigonella je postala ključna platforma za pokretanje misija povezanih s Libijom…’

Vine objašnjava stratešku prednost baza u Italiji u odnosu na Nemačku: ‘Operativa bazirana u Italiji, s druge strane, ima direktan pristup međunarodnim vodama i vazdušnom prostoru Mediterana.’

Za razliku od Nemačke koja se nalazi u srcu kontinenta i uglavnom je okružena kopnom, Italija se nalazi u srcu Mediterana i uglavnom je okružena morem. Što se vazdušnog prostora tiče, Amerikanci ne trebaju čekati odobrenje za korišćenje vazdušnog prostora ove ili one zemlje, već mogu odmah nesmetano krenuti s delovanjem. No, Italija neće preuzeti ulogu Nemačke koja je središte američke vojne prisutnosti u Evropi, nego u savremenim okolnostima dobija na značenju. Tačnije: ‘Naše baze u Italiji olakšavaju vođenje novih ratova i vojnih intervencija u sukobima o kojima znamo malo, od Afrike do Bliskog istoka’, zaključuje Vine.

Republikanci koji protestuju protiv programa zdravstvene zaštite u isto su vreme uglavnom glasni pobornici finansiranja odbrane tj. američke vojne prisutnosti u svetu. Zanimljivo je kako zdravstvena zaštita čini kamen spoticanja dok izdvajanje sredstava za odbranu gotovo niko ne spominje kao problem, iako se radi o uporedivim troškovima. SAD su 2011. na odbranu potrošile 20% budžetskih sredstava, dok je na zdravstvenu zaštitu otišlo 21% budžeta. Ove godine je pak na odbranu otišlo 24% budžeta dok je na zdravstvenu zaštitu potrošeno 22%.

Sjedinjene Američke Države troše više na vojsku nego sve ostale velike i regionalne sile zajedno. Pre dve godine SAD su za vojsku izdvojile 711 milijardi dolara dok su Kina, Rusija, Indija, Britanija, Francuska, Japan, Saudijska Arabija, Nemačka, Brazil, Italija, Južna Koreja, Australija i Kanada zajedno potrošile 695 milijardi američkih dolara. Ako imamo taj podatak na umu, sasvim je jasno što zaista opterećuje američki budžet.

Najveći problem Sjedinjenih Država jest u tome što ni demokrati ni republikanci ne ciljaju na povlačenje američkih trupa, što izgradnju novog tipa nosača aviona niko neće finansijski dovesti u pitanje. Rešenje nije niti u povećanju dozvoljenog nivoa zaduženosti niti u smanjenju izdataka za zdravstvenu zaštitu. SAD se trebaju postepeno povlačiti i prekinuti s politikom izgradnje imperije. SAD trebaju ostaviti Evropu na miru da Evropa sama brine o svojoj sigurnosti, a ne sebe predstavljati kao garanciju za sigurnost. Sistemska proizvodnja haosa na Bliskom istoku, štetan uticaj na Evropu, te zakidanje i osiromašivanje vlastitih građana – eto to su krajnji rezultati američke politike.