Izvor: Jutarnji list

Nastavimo li prirodne resurse trošiti na dosadašnji način, uskoro će doći do globalnog privrednog kolapsa. Čak štaviše, svet je na putu koji vodi u katastrofu – upozorio je nedavno u Smitsonian Magazine australski fizičar Graham Turner.

Njegova katakalizmička najava poklapa se sa 40. godišnjicom objavljivanja čuvene knjige “The Limits to Growth” (Granice rasta). Reč je o studiji iz 1972. godine koju je grupa naučnika s Massachusetts Institute of Technology (MIT) napravila za potrebe Rimskog kluba. Taj globalni think tank utemeljen je 1968. godine, a zaokupljen je različitim međunarodnim pitanjima u širokom dijapazonu, od politike do zaštite okoline.

U studiji “The Limits to Growth” naučnici predvođeni Dennisom Meadowsom koristili su kompjuterske modele kako bi razmotrili nekoliko mogućih scenarija budućnosti čovečanstva.

Pesimistična budućnost

Scenario business-as-usual (uobičajeni posao) predviđao je te davne 1972. godine da će u svetu, nastave li ljudi neograničeno trošiti prirodne resurse, doći do globalnog privrednog kolapsa, što će dovesti do strmoglavog pada svetske populacije oko 2030. godine. Studija “The Limits to Growth”, prevedena je na 37 jezika i distribuirana u 12 miliona primeraka, izazvala je pre 40 godina kontroverzne reakcije te podelila naučnike: dok su joj jedni aplaudirali, drugi su kritikovali metodologiju istraživanja.

Dr. Graham Turner, naučnik iz CSIRO Ecosysetem Sciences u Canberri, poslednjih je godina upoređivao business-as-usual scenario iz studije “The Limitis to Growth” sa stvarnim podacima prikupljenim u svetu. Došao je do zaključka da se pesimistična predviđanja iz 40 godina stare studije u velikoj meri poklapaju s onim što se događa u svetu.

– Uistinu, sve što u studiji ‘The Limits to Growth’ predviđa business-as-usual (BAU) scenarij jako se dobro poklapa s javno dostupnim globalnim podacima o populaciji, proizvodnji hrane, industrijskoj proizvodnji, zagađenju i potrošnji neobnovljivih resursa. Kada sam prvi put radio poređenje, koristio sam podatke između 1970. i 2000. godine. No onda sam ponovio istraživanja uzevši globalne podatke između 1970. i 2010. godine. Pokazalo se da business-as-usual scenario iz 1972. godine u najvećoj meri odgovara realnosti – kaže Graham Turner, koji je kao fizičar zakupljen problemima održivosti životne sredine i privrede. Ranije se bavio učincima klimatskih promena na Australiju i zapošljavanjem u “zelenim granama privrede”, a sada se bavi problemima sigurnosti u snadbevanju hranom.

Nestašica hrane

Kako je u Smithsonian Magazine izrazio bojazan o mogućem “globalnom ekonomskom kolapsu” te padu svetske populacije oko 2030. godine, pitala sam Turnera zašto se ta godina smatra prekretnicom za čovečanstvo.

– BAU scenarij u ‘The Limits to Growth’ rezultiraće kolapsom globalne ekonomije u skoroj budućnosti. Zapravo, prema tom modelu kolaps globalnog sistema počinje oko 2015. godine sa strmoglavim padom industrijske proizvodnje po glavi stanovnika, praćen padom proizvodnje hrane i smanjenjem dobara i usluga. Kao posledica nestašice hrane i ograničenja zdravstvene zaštite, od 2020. godine povećava se smrtnost stanovništva. Kada oko 2030. godine stopa smrtnosti nadvlada stopu rađanja, dolazi do smanjenja svetske populacije – rekao je Turner.

– Prema modelu, industrijska proizvodnja po glavi stanovnika, koja se koristi kao mera blagostanja, pada jer se znatan deo te proizvodnje koristi za izvlačenje neobnovljivih resura. Što je više industrijske proizvodnje potrebno za izvlačenje resursa, jer se njihove zalihe smanjuju, to je teže doći do njih. To je važna i zanimljiva poruka – objasnio je Turner istakavši kao primer ono što se upravo događa s naftom.

– Brojne procene pokazuju da smo prešli ili ćemo uskoro preći naftni vrhunac u konvencionalnim izvorima, nakon čega će zalihe početi padati, a mi nećemo biti u stanju ispuniti sve zahteve za naftom.